دلائل الزام شرایط دارا بودن « پروانه اقامت » از بدو تولد در ورود به تابعیت مشولین بند 5 ماده 976 قانون مدنی :

بند 5 ماده 976 قانون مدنی : (( کسانی که در ایران از پدری که تبعه خارجه است به وجود آمده اند و بلافاصله بعد از رسیدن به سن 18 سال تمام یکسال دیگر در ایران اقامت کرده باشد )) تبعه ایران محسوب می شوند.

تحقق این بند مشروط است به :

1 - به وجود آمدن طفل در خاک ایران باشد که کلمه به وجود آمدن بحث زمان انعقاد نطفه و زمان تولد را پیش می آورد . اما بطور عرفی و تا کنون تولد مبناء اقدام بوده است.

2-  پدر لزوما باید تابعیت خارجی داشته باشد . زیرا در این بند به وضعیت تابعیت مادر اشاره ای نشده و آن را موثر در وضع نشناخته و تفاوتی ندارد که مادر تابعیت ایران را داشته یا تبهی بیگانه باشد.

3-  اقامت یکسال تمام بعد از پایان 18 سالگی کامل در ایران.

4- والدین طفل از جمله مامورین سیاسی و کنسولی خارجه نباشد ( تبصره ذیل ماده 976 قانون مدنی





الزامات اجراء مقررات بند 5 ماده 976 :

·شرط اقامت

مستفاد از عبارت « از پدرایرانی در ایران » و عبارت « بلافاصله پس از رسیدن به سن 18 سالگی » ضرورت دارا بودن اقامت   قانونی در کشور برای مشمول قانون مزبور محرز است . در این خصوص مقررات متعدد بر اینکه تنها مدرک قانونی مورد استناد « مجوز یا پروانه اقامت » است , تصریح دارند . منجمله :

الف : ماده چهارم قانون راجع به ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران مصوب19/2/1310 و اصلاحات بعدی ( ضمیمه 1 ) که طی آن شرط احراز اقامت صدور پروانه اقامت قید شده است .

ب : ماده 4,5 و تبصره ذیل ماده 5 آئین نامه اجرایی قانون ورود و اقامت اتباع بیگانه مصوب 12/3/1352 و اصلاح بعدی ( ضمیمه 2 )

که اشاره میدارد : اقامت خارجیان از نظر این آئین نامه وقتی اقامت قانونی محسوب می شود که به استناد پروانه اقامت باشد .

ج : همه قوانین و مقررات ثبت احوال از جمله مواد 70 به بعد آیین نامه اجرائی قانون ثبت احوال مصوب سال 1319 شرط اقامت قانونی پدر خارجی را برای ثبت ولادت اتباع خارجی مقرر نموده است .

·سند ولادت در ایران

ضرورت دارا بودن « سند ولادت » حسب مفاد قانونی متعددی محرز است منجمله :

الف : ماده 999 ق.م – سند ولادت اشخاصی که ولادت آنها در مدت قانونی به دایره سجل احوال اظهار شده است . سند رسمی محسوب خواهد بود .

ب : تبصره ماده 13 قانون ثبت احوال

تبصره – پس از ثبت ولادت اگر طفل ایرانی باشد شناسنامه صادر و تسلیم میگردد و اعلامیه برای ثبت واقعه در دفتر ثبت کل وقایع صفحه مخصوص پدر و مادر به اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه آنان فرستاده میشود و در صورتی که طفل خارجی باشد گواهی صادر و تسلیم می گردد.



3 - مواد 2,1 و 3 و تبصره های مربوطه در آئین نامه اجرایی ثبت ولادت اطفال متولد از اتباع خارجی مقیم ایران ( ضمیمه 3 )

ماده 1 – واقعه ولادت اطفالی که از پدر و مادر خارجی در ایران متولد می شوند

مشروط به آنکه پدر و مادر آنها بصورت قانونی به ایران وارد و به هنگام تواد طفل برابر قانون ورود و اقامت اتباع بیگانه دارای پروانه اقامت معتبر باشند در دفتر مخصوص ثبت ولادت اتباع خارجه به ثبت میرسد.

تبصره 1- ثبت ولادت اطفال تبعه خارجه موکول به معرفی از سوی نیروی انتظامی خواهد بود.

تبصره 2- واقعه ولادت اطفال متولد از اتباع خارجی که طبق مقررات به آنان وضعیت پناهنده یا آواره اعطاء شده است , توسط دستگاههای ذیربط در پرونده ثبت و برای اطفال مذکور مدرک شناسائی ( حسب مورد دفترچه و یا کارت و یا برگه ) صادر و گزارش آنرا به سازمان ثبت احوال ارسال خواهند نمود.

ماده 3 – هر گاه صاحبان گواهی ولادت اتباع خارجه در اجرای بند 5 ماده 976 قانون مدنی برابر اعلام نیروی انتظامی تبعه ایران شناخته شدند گواهی ولادت موصوف از آنان اخذ و مراتب در حاشیه دفتر ثبت ولادت اتباع خارجه قید و طبق مندرجات دفتر ولادت اتباع خارجه و مراتب گواهی صادره سند ثبت کل وقایع تنظیم و شناسنامه صادر خواهد شد .



تبصره 1- فرزندان اتباع خارجه که به سن 18 سال تمام رسیده و گواهی ولادت اتباع خارجه دریافت نکرده باشند مشمول این ماده نخواهند بود .

( لازم به توضیح است این تصویب نامه در سال 87 برای ابطال به دیوان عدالت اداری رفته و دیوان با دفاعیات اداره کل صرفا رای به ابطال تبصره ذیل ماده 5 آن داده و مابقی تصویب نامه کماکان مجری است.







ضمیمه شماره 1 :

قانون راجع به ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران مصوب 19/02/1310 و اصلاحات بعدی



ماده چهارم – اقامت اتباع خارجه در ایران بر دو قسمت است : اقامت موقت و اقامت دائم .

اقامت دائم در صورتی است که خارجی رد خاک ایران اقامتگاه قانونی اختیار نموده باشد و در غیر اینصورت اقامت خارجی در ایران موقت محسوب میشود , اجازه اقامت موقت و یا دائم از طرف نظمیه باید داده شود هیچیک از اتباع خارجه بودم اجازه مزبور و پیش از مدت معینه در اجازه های مذکور نمیتوانند در ایران اقامت نمایند اجازه موقت یا دائم قابل تجدید و تمدید میباشد.

ضمیمه شماره 1

آئین نامه اجرایی قانون ورود و اقامت اتباع بیگانه مصوب 12/3/1353 . اصلاحات بعدی

ماده 4 : هر خارجی که بخواهد در ایران اقامت نماید مکلف است ظرف 8 روز پس از ورود به ایران برگهای درخواست صدور اقامت را تنظیم و تکمیل و امضاء نموده به انضمام سایر مدارک لازم بشهربانی محلی که میخواهد در آنجا اقامت اختیار کند تسلیم نماید . شهربانی محل پس از رسید   کل مدارک ارائه شده پروانه اقامت موقت با اخذ حقوق قانونی صادر و یا از صدور اقامت امتناع میورزد.

ماده 5 : اجازه اقامت از طرف شهربانی مرکزی استان یا شهرستانیکه خارجی میخواهد در آن ناحیه اقامت گاه دائمی و قانونی اختیار کند با رعایت مقررات ماده 3 قانون ورود و اقامت اتباع خارجه مصوب سال 1310 در صورت احراز هر یک از شرایط زیر پس از موافقت شهربانی کل کشور صادر خواهد شد .

الف :_ متقاضی دارای 5 سال سابقه اقامت قانونی متوالی یا متناوب در ایران بوده و به هنگام تقاضا بسن 18 سال تمام رسیده باشد.

ب _ متقاضی دارای دو سال سابقه اقامت قانونی متوالی یا متناوب در ایران بوده و مقام عالی علمی یا شغل یا تخصص او در امور تولیدی و عمرانی به تائید مقامات صلاحیتدار مملکتی رسیده باشد .

ج _ متقاضی دارای دو سال سابقه اقامت قانونی متوالی یا متناوب در ایران بوده و خدمات شایسته و ارزنده او به امور عام المنفعه در ایران به تائید مقامات صلاحیتدار مملکتی رسیده باشد.

د _ متقاضی دارای زن و فرزند ایرانی باشد .



ه _ متقاضی دارای دو سال سابقه اقامت قانونی متوالی یا متناوب در ایران بوده و درامور تولیدی و عمرانی ایران که مورد تائید مقامات صلاحیتدار ایران باشد سرمایه گذاری کرده باشد .

و _ متقاضی دارای دو سال اقامت قانونی متوالی یا متناوب در ایران بوده و درآمد شخصی یا حقوق یا مستمری یا بازنشستگی او به تائید یکی از بانکهای مجاز ایران رسیده باشد .

تبصره : اقامت خارجیان از نظر این آئین نامه وقتی اقامت قانونی محسوب میشود که به استناد پروانه اقامت باشد .

تبصره 2 _ مصوب 16/6/79 هیات وزیران : اجازه اقامت فرزندان متولد در خارج , از مادران ایرانی و پدر خارجی همچنین از مادر خارجی که به تابعیت ایرانی پذیرفته میشوند , با ارائه مدارک قانونی صادر شده از کشور متبوع فرزندان صادر خواهد شد , فرزندان مورد اشاره وفق شرایط ذیل می توانند به استناد اجاره یاد شده , در ایران اقامت   نمایند :

الف : فرزندان مونث مادامی که ازدواج ننموده اند .

ب : فرزندان ذکورتا رسیدن به سن هیجده ( 18 ) سال تمام هجری شمسی .

پ : چنانچه مادر فرزند پسر در ایران اقامت داشته باشد و یا فرزند پسر در حال تحصیل باشد و در هر یک از موارد مزبور , سن فرزند از میزان مقرر در بند (ب) بیشتر شود , بترتیب مورد تا زمان اقامت مادر و یا اتمام تحصیل .





ضمیمه شماره 3

وزرای عضو شورای هماهنگی اجرائی اتباع بیگانه

در جلسه مورخ 10/09/1383 با رعایت آیین نامه اجرائی ماده 129 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران آئین نامه اجرائی ثبت ولادت اطفال متولد از اتباع خارجی مقیم ایران را به شرح ذیل تصویب نمود :



آئین نامه اجرایی ولادت اطفال متولد ار اتباع خارجی مقیم ایران

ماده 1 – واقعه ولادت اطفالی که از پدر و مادر خارجی در ایران متولد میشوند مشروط به آنکه پدر و مادر آنها بصورت قانونی به ایران وارد و به هنگام تولد طفل برابرقانون ورود و اقامت اتباع بیگانه دارای پروانه اقامت معتبر باشند در دفتر مخصوص ثبت ولادت اتباع خارجه به ثبت می رسد

تبصره 1 – ثبت ولادت اطفال تبعه خارجه موکول به معرفی از سوی نیروی انتظامی خواهد بود .

تبصره 2 – واقعه ولادت اطفال متولد از اتباع خارجی که طبق مقررات به آنان وضعیت پناهنده یا آواره عطاء شده است , توسط دستگاههای ذیربط در پرونده ثبت و برای اطفال مذکور مدرک شناسائی ( حسب مورد دفترچه و یا کارت و یا برگه ) صادر و گزارش آنرا به سازمان ثبت احوال ارسال خواهند نمود .

ماده 2 – پس از ثبت ولادت اطفال موضوع ماده یک این آئین نامه گواهی ولادت اتباع خارجه برابر نمونه صادر و تسلیم میشود .

ماده 3 _ هر گاه صاحبان گواهی ولادت اتباع خارجه در اجرای بند 5 ماده 976 قانون مدنی برابر اعلام نیروی انتظامی تبعه ایران شناخته شدند گواهی ولادت موصوف از آنان اخذ و مراتب در حاشیه دفتر ثبت ولادت خارجه قید و طبق مندرجات دفتر ولادت اتباع خارجه گواهی صادره سند کل وقایع تنظیم و شناسنامه صادر خواهد شد .

تبصره 1- فرزندان اتباع خارجه که به سن 18 سال تمام رسیده و گواهی ولادت اتباع خارجه دریافت نکرده باشند مشمول این ماده نخواهد بود .

تبصره 2 – در دفتر ثبت ولادت اتباع خارجه و صفحه توضیحات شناسنامه صادره مراتب (( این سند به استناد بند 5 ماده 96 قانون مدنی تنظیم شده است و دارنده آن تا کنون از گواهی ولادت اتباع خارجه استفاده مینموده )) درج میگردد .

ماده 4 – واقعه ولادت اطفالی که از پدر و مادر خارجی متولد می شوند و محل تولد یکی از آنها در ایران باشد مشروط به آنکه والدین بصورت قانونی به ایران وارد و هنگام تولد طفل در ایران باشد نیز در دفتر ثبت کل وقایع به ثبت میرسد .

ماده 5 – ولادت اطفال متولد از پدر خارجی و مادر ایرانی در صورتیکه محل تولد مادر و طفل در ایران باشد نیز در دفتر ثبت کل وقایع به ثبت میرسد .

تبصره – ثبت ولادت اطفال مشمول این ماده موکول به آن است که پدر به صورت قانونی به ایران وارد شده و به هنگام تولد طفل نیز دارای پروانه اقامت معتبر و پروانه زناشویی بوده وازدواج والدین رسما به ثبت رسیده باشد .

این تبصره به موجب رای شماره ه/84/775 مورخ 15/2/1387 دیوان عدالت اداری ابطال شد .

ماده 6 – پس از ثبت ولادت اطفال مشمول مواد 4و5 این آئین نامه ضروری است در صفحه توضیحات شناسنامه و سند کل وقایع مراتب (( این سند به استناد بند 4 ماده 976 قانون مدنی تنظیم شده است )) درج شود .

ماده 7 – کلیه آئین نامه ها و مصوبات مغایر با این آئین نامه در آن قسمت که مغایرت دارد ملغی می باشد .



تهیه و تدوین : دفتر امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری قم

محمد جواد قاسملو